Categorie: 2023

Is veranderen dan echt zo moeilijk? Je zou het haast gaan denken, nu we er iedere week zo mee bezig zijn. Toch: veranderen hoort erbij. Zoveel mensen wisselen van woonplaats, opleiding, baan. Toen wij in Limburg woonden, kwamen we er velen tegen: mensen die werkten bij Rijkswaterstaat of douane, universiteit of marechaussee bijvoorbeeld.

Soms móeten mensen ook wel veranderen, verhuizen, van baan wisselen, een opleiding omgooien, omdat het niet anders kan. Zo zijn er heel wat mensen na de oorlog in Zeist terecht gekomen, uit allerlei delen van het land. Hier was werk, daar niet. En zo gaat het nu wereldwijd. Hier is werk, hier is ruimte van geest, acceptatie van wie je bent. Je verandert van woonplaats, van land en taal zelfs, om te blijven wie je was, een mens die gelukkig kan zijn.

‘We hebben hier geen blijvende plaats’, zei een vriend van vroeger, toen ik hem opzocht in het verpleeghuis. ‘Maar hier ben ik nú gelukkig, hier ben ik gewoon wie ik ben, ook al ben ik voor veel dingen van anderen afhankelijk.’ Ik vind dat bijzonder – maar ook weer niet. Hij blijft net als vroeger meeleven, geld geven aan kerk en andere goede doelen, en genieten van mooie muziek en liturgie. Veranderd, en toch dezelfde. Op weg naar de toekomst van God, de grootste verandering. 

Veranderen is leuk? Nou ja, dat is misschien wat veel gezegd, te algemeen. Maar het scheelt als een mens zich niet schrap zet. Wie weet valt het dan verrassend mee.

~Roel

Het kunstwerk groeit door. Met welke bril kijk jij? Durf je te kijken?

Ter inspiratie lazen we het prentenboek Iedereen zag een kat van Brendan Wenzel. “De kat liep door de wereld met zijn snorharen, oren en poten…” En iedereen zag de kat, maar wat ze zien hangt af van hun ogen (bv. de bij met facetogen), hun positie (bv. de vogel van bovenaf, de vis vanuit het water), hun gevoelens (bv. de angstige muis), …

Je perspectief bepaalt met welke ogen je kijkt, of je durft te kijken en wellicht van blik durft te veranderen, eens een andere bril uitprobeert. Wat zie je dan?

Laatst dacht ik: misschien moet ik een nieuwe bril. Het lijkt alsof ik sommige dingen niet meer zo scherp zie.

Het is de dag na de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen en ik rijd over de A28 naar Overijssel. Onderweg een inmiddels bekend beeld: borden met boze leuzen over premier Rutte, omgekeerde vlaggen en strooien bouwwerken die de passant duidelijk willen maken dat er zonder boeren geen eten is. Anderhalf uur later rijd ik Beerze binnen, een buurtschap in de gemeente Ommen. Ook hier direct een bord langs de kant van de weg: iedere dag BBBeter. Zie ik het wel scherp?

Ik probeer een andere bril. Het is de dag na de verkiezingen en ik ben wakker geworden in een ander land. Heb ik het goed gezien? Ik poets m’n brilglazen en ik zie dat de BoerBurgerBeweging zomaar alle 12 provinciehuizen binnen dendert. Dit keer geen boeren met trekkers, maar senatoren. Ik zie ook mensen, boze burgers, die ‘het’ zat zijn. Wat dat ‘het’ precies is, is me niet altijd duidelijk, maar vaak gaat het over stikstof en voor hun beklemmende maatregelen.

Maar wacht eens even. Ik was het eigenlijk toch ook zat? Ik vond toch ook al lang dat ‘het’ zo niet langer kon? Dat de huidige regering zóveel mensen heeft beschadigd en overal mee weg komt – daar maakte ik me toch ook boos om?

Uiteindelijk gaat het altijd om mensen. Besluiten die nu worden genomen, hebben consequenties voor mensen van nu en later. Ik voel teleurstelling in mezelf dat wij als menselijk collectief niet onze stem aan de aarde hebben gegeven. Teleurgesteld, omdat mijn kinderen en wellicht ooit diens kinderen, zullen opgroeien in een wereld die wanhopig naar adem snakt. Ik ben bang dat er bij Amelisweerd alsnog veel, heel veel bomen moeten gaan wijken voor een bredere snelweg. Simpelweg omdat de groene (tegen)stem niet genoeg was. Of heb ik last van kokervisie?

Denkend aan warme zonnestralen en hoge bomen die volop in het blad staan, loop ik twee uur lang over een desolaat kampeerterrein, daar in buurschap Beerze in Overijssel, op zoek naar een kampeerplaats voor de zomervakantie. Voordat ik weer in de auto stap, praat ik nog een tijdje met de vriendelijke campingbeheerder. “Heb jij BBB gestemd?”, vraag ik haar. “Nee”, antwoordt ze. Heb ik weer.

Misschien moet ik de bril van Caroline van der Plas eens proberen. Misschien werpt dat een heel andere blik op de zaak. En als het licht me te fel wordt, is er altijd nog mijn zonnebril als aangenaam filter over de sch(r)ijnende werkelijkheid.

Kijken door de ogen van de ander, het valt me lang niet altijd mee. Misschien moet ik i.p.v. een bril eens andere schoenen proberen.

P.S. Om deze column niet té somber te eindigen, nog een dikke tip. Wil je eens iets héél lekkers proberen… ga dan eens langs bij de lekkerste bril die er bestaat. Als je in de buurt bent.

~Daniël

Vandaag staat het verhaal uit Johannes 9:1-41 centraal (Je leest het hier!).

In dit verhaal gaat het over een blinde man, die door Jezus wordt genezen. Of gaat het over de mensen die de genezing zien, meemaken, maar niet kunnen geloven? Of gaat het over wie die Man is die de blinde geneest? Of gaat het om op welke dag dit gebeurt en of dat eigenlijk wel is toegestaan? Tja, waar gaat het eigenlijk om…?

Na de genezing moet de (eerst) blinde man twee keer vertellen wat er gebeurd is. De farizeeën raken verdeeld in hun interpretatie, hun blik op de werkelijkheid.

Sommige farizeeën meenden: ‘Zo iemand komt niet van God, want Hij houdt zich niet aan de sabbat,’ maar anderen zeiden: ‘Hoe zou een zondig mens zulke tekenen kunnen verrichten?’ Er ontstond verdeeldheid. Daarop vroegen ze aan de blinde: ‘Wat denk jij van die man? Het zijn immers jouw ogen die Hij geopend heeft.’ ‘Hij is een profeet,’ was zijn antwoord.

Johannes 9:16-17

Een aantal mensen besluit dat deze genezing nooit vanuit iets goeds kan voortkomen, aangezien het niet binnen de religieuze kaders gebeurt. Anderen redeneren andersom: er gebeurt iets moois (ziende ogen!), dus dat kan allemaal maar vanuit iets groters/goeds komen. Bijzonder, hoe verschillende mensen eenzelfde verhaal meemaken of horen en er zo’n andere visie op hebben, zo’n andere draai aan geven.

Ook opvallend is hoeveel vragen er gesteld worden in dit verhaal. Tel ze maar eens. Een groot deel van die vragen blijven onbeantwoord of krijgen een voor de vraagsteller onbevredigend antwoord. De antwoorden liggen in het midden. Het is maar net door welke bril je kijkt. Die bril bepaalt welke vragen je stelt, maar ook welke antwoorden je geeft. Die bril bepaalt of jij het goede kunt zien en herkennen, hoe je het leven ervaart.

De vraag voor deze week: “Door welke bril kijk jij?”

Deze week gaat over een ontmoeting die je bijblijft, die je verandert. In denk aan zoveel korte en lange ontmoetingen, iedere dag weer, die een stukje van je dag en daarmee je leven veranderen. Maar eigenlijk moet ik bij deze vraag vooral denken aan alle boeken die ik gelezen heb. Dat zijn er nogal wat… Vooral kinderboeken heb ik verslonden. Die leeservaringen waren vaak een soort ontmoetingen. Met een ander persoon, een andere wereld, een ander perspectief. Die ontmoetingen verander(d)en mijn denken en mijn doen.

Eén zo’n ervaring steekt daar met kop en schouders bovenuit. Dat is mijn (herhaalde) ontmoeting met het boek “Kinderen van Moeder Aarde” van Thea Beckman. Het boek stamt al weer uit 1985, is het eerste deel van een serie van drie en kreeg in haar tijd wisselende recensies (lang leve de Online Bibliotheek waar ik tijdens het schrijven van dit stukje eindeloos verdwaalde in recensies, linkjes en dwarsverbanden).

Even kort: Kinderen van Moeder Aarde is een fictief verhaal over de tijd na een derde wereldoorlog. De Aarde verzet zich tegen de oorlog, kantelt en daardoor smelten de poolkappen. Op Groenland (nu Thule) komt vruchtbaar land tevoorschijn, waar een geweldloze, natuurvriendelijke en gelukkige maatschappij ontstaat. Geregeerd door vrouwen. In een ander deel van de wereld is het Badense Rijk, geregeerd door mannen, hebzucht, macht en geld. In het boek komen deze twee samenlevingen met elkaar in aanraking.

Voor veel mensen gaat het boek over sterke vrouwen, die macht veel vriendelijker en vreedzamer zouden inzetten dan mannen. Dit ligt er inderdaad vrij dik bovenop en ook ik raak geïnspireerd van het zelfbewuste en zelfstandige hoofdpersonage Thura. (Overigens geldt dat voor meer boeken van Beckman, ‘Hasse Simonsdochter’ mag hierbij niet ongenoemd blijven). Toch heb ik het lezen van dit boek nooit alleen zo gericht op de vrouw ervaren. Wat ik vooral las en dacht: “Hier staat het zwart op wit, een stukje van mijn hemel beschreven… Een maatschappij zonder geld (!), waar vriendelijke ruilhandel werkt, geweldloos met elkaar wordt omgegaan en de natuur prachtig en ongerept is.”

Ik denk dat ik het boek in de afgelopen drie decennia al een tiental keer gelezen heb. En elke keer weer raakt het me hoe Beckman zo’n samenleving weet te schetsen. En ik weet, op papier is dat veel makkelijker dan in de realiteit… Maar toch, het doet mij hopen op iets mooi(er)s, het verandert mijn blik op de wereld.

Uiteraard zocht ik naar een fragment uit het boek om dit verhaal kracht bij te zetten. Ik kon het niet goed vinden. En dat klopt ook wel, juist het geheel van het boek (het verhaal, de sfeer, de beschrijvingen in hun context) roepen die verwondering in me op. De serie staat in meervoud in de bibliotheek. Ben je geen lid? Dan mag je ook altijd mijn exemplaar lenen en lezen!

Heb jij wel eens zo’n levensveranderende leeservaring gehad?

~Myrthe